Her Fatura İçin e‑İrsaliye Kesilir Mi?
Tarihsel Arka Plan ve Dijital Dönüşüm
Malın bir yerden başka bir adrese sevkiyatını belgeleyen geleneksel “sevki irsaliyesi”, uzun yıllar boyunca kağıt ortamında düzenlenirdi. Bu belge, hem ticari ilişkiyi resmîleştirir hem de denetim mekanizmasının bir parçasıydı. Ancak dijital dönüşümün hız kazanmasıyla birlikte, Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) bünyesinde sevk irsaliyesinin elektronik versiyonu olan e‑İrsaliye uygulaması geliştirildi. [1] Başlangıçta belirli sektörler ve büyük ölçekli işletmeler için zorunlu olan bu geçiş, zamanla tüm ticarî hayata yayılma eğilimi gösterdi. [2] Böylece “her fatura için e‑irsaliye kesilir mi?” sorusu önem kazandı.
Günümüzdeki Mevzuat ve Akademik Tartışmalar
Güncel mevzuata göre, her fatura için otomatik olarak e‑irsaliye düzenleme zorunluluğu söz konusu değildir. Örneğin, e‑İrsaliye uygulaması yalnızca belirli kriterleri karşılayan mükellefler için zorunludur: 2021 ve sonrası hesap dönemlerinde brüt satış hasılatı 10 milyon TL ve üzeri olan e‑fatura mükellefleri gibi. [3] Ayrıca, maden, demir‑çelik, sebze‑meyve komisyonculuğu gibi belirli sektörlerde faaliyet gösterenler için ciro sınırına bakılmaksızın e‑İrsaliye zorunlu hâle gelmiştir. [2] Akademik ve sektör analizleri, bu dijital dönüşümün avantajlarının yanında risk ve uyum maliyetlerine de dikkat çekmektedir. Dijitalleşme, veri güvenliği, sistem uyumu ve e‑belge süreçlerinde kullanıcı becerisi gerektirirken; küçük işletmeler açısından adaptasyon yükünü artırabilmektedir.
Her Fatura İçin e‑İrsaliye Gerekli Mi?
Belgelemeden hareketle: bir fatura düzenlendiğinde mutlaka e‑irsaliye kesilmesi gerektiğine dair genel bir kural yoktur. Çünkü fatura ile e‑irsaliye farklı işlevlere sahiptir. Fatura, satış işlemini belgelendirirken; irsaliye, malın sevkini belgelendirir. Özetle:
– Fatura = satış belgesi
– İrsaliye = sevk belgesi
Dolayısıyla her satış işleminde bir sevk işlemi olmayabilir ya da sevk işlemi olsa bile e‑irsaliye kullanımı, mükellefin zorunluluk kapsamına girip girmemesine bağlıdır.
Mevzuatta belirtilen zorunluluk kapsamı dışındaki işletmeler, gönüllü olarak e‑irsaliye sistemine geçebilirler. [4] Özetle: “Her fatura için e‑irsaliye” değil; “Her sevkiyat için ve zorunluluk kapsamındaysanız e‑irsaliye” denilebilir.
Pratik Öneriler ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
– İşletmenizin e‑Fatura mükellefi olup olmadığı, brüt satış hasılatınız, faaliyet sektörünüz gibi kriterleri değerlendirin. [5]
– Sevk edilen mal varsa ve mevzuatta yer alan zorunluluk kapsamındaysanız, sevk öncesinde e‑irsaliye düzenlemeniz gerekir. [6]
– Sevkiyat olmayıp sadece hizmet ya da dijital ürün satışı söz konusuysa irsaliye kesilmesi gerekmez; dolayısıyla e‑irsaliye de geçerli olmaz.
– Sistemsel geçiş için entegratör, GİB portalı gibi yöntemlerin bulunduğunu ve teknik uyum sürecinin önemli olduğunu unutmayın. [1]
– Dijital belge sistemiyle birlikte kayıt, arşiv ve izlenebilirlik avantajı sağlanırken; uyumsuzluk hâlinde ceza riski doğabileceğini de göz önünde bulundurun. [7]
Okuyucuya Sorular: Siz Nasıl Duruma Hakimsiniz?
– İşletmenizde her satış sonrası sevkiyat mı gerçekleşiyor yoksa hizmet bazlı mı çalışıyorsunuz?
– Mevzuat kapsamında “zorunlu e‑irsaliye” grubuna giriyor musunuz ya da bunu değerlendiriyor musunuz?
– Şu ana kadar her sevkiyatınız için dijital sevk belgesi düzenleme alışkanlığı oluştu mu, yoksa hâlâ kağıt irsaliye ile mi ilerliyorsunuz?
– Dijitalleşme süreci sizce işletmeniz açısından ne kadar zaman, çaba ve kaynak gerektirdi? Avantajlarını nasıl değerlendiriyorsunuz?
Sonuç
Her fatura için otomatik olarak e‑irsaliye kesilmesi gerekmemektedir. Önemli olan, sevkiyatın olup olmadığı ve işletmenizin yasal zorunluluk kapsamında bulunup bulunmadığıdır. Dijital dönüşüm çağında, uygun koşullarda uygulamaya geçmek ya da geç kalmamak stratejik bir avantaj yaratabilir. Verdiğiniz hizmet ya da sattığınız ürün üzerinden hareket ederek bu süreci değerlendirmeniz fayda sağlayacaktır.
—
Sources:
[1]: https://www.qnbesolutions.com.tr/blog/e-irsaliye-nedir-kimler-icin-zorunludur?utm_source=chatgpt.com “e-İrsaliye Nedir? Kimler İçin Zorunludur? | QNB eSolutions”
[2]: https://www.nilvera.com/2025-e-irsaliye-zorunlulugu-kimler-kapsamda-sektorler-ve-sartlar/?utm_source=chatgpt.com “2025’te e-İrsaliye Zorunluluğu Kimleri Kapsıyor? Sektörler ve Şartlar”
[3]: https://www.isnet.net.tr/blog/e-irsaliye-nedir?utm_source=chatgpt.com “e-İrsaliye Nedir, Kimler İçin Zorunludur?”
[4]: https://izibiz.com.tr/e-irsaliye-nedir-kimler-icin-zorunlu/?utm_source=chatgpt.com “e-İrsaliye Nedir? Kimler İçin Zorunlu? – e-Belge & e-Fatura Yönetim …”
[5]: https://www.muhasebenews.com/2025-e-irsaliye-kullanmak-zorunda-olanlar-kimlerdir/?utm_source=chatgpt.com “2025 E-irsaliye kullanmak zorunda olanlar kimlerdir?”
[6]: https://bizimhesap.com/blog/e-irsaliye-nedir?utm_source=chatgpt.com “e-İrsaliye Nedir? Kimlere Zorunlu & Nasıl Düzenlenir? | Bizim Hesap”
[7]: https://www.musavirrotasi.com/blog/e-irsaliye-zorunlulugu-nedir-2025-yilinda-kimler-icin-gecerli?utm_source=chatgpt.com “E-İrsaliye Zorunluluğu Nedir? 2025 Yılında Kimler İçin Geçerli?”